ไม่ใช่แค่เดือนที่่ผ่านมา แต่หนึ่งปีและมากกว่านั้น ดัชนี SET Index ของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยลดลงต่อเนื่องมาโดยตลอด สาเหตุหลักคงเป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้ว ว่ามาจากเศรษฐกิจประเทศไทยภาพรวมยังไม่สดใสนัก
แน่นอนว่าปัจจัยลบจากต่างประเทศนั้นมีส่วน อย่างการโดนต่างชาติเทขาย ซึ่งจริง ๆ ทาง KKP รายงานว่า เทขายมาหลายปีแล้ว แต่ถ้าจะบอกว่าเป็นเพราะปัจจัยลบจากต่างประเทศทั้งหมดก็ฟังดูแปลก ๆ เพราะประเทศเพื่อนบ้านก็ไม่ได้แย่เท่าเรา ซึ่งคำว่า “แย่” ในที่นี้คือ SET ผลงานแย่สุดในโลกเลย
สถานการณ์ล่าสุด ซึ่งเป็นคำถามของนักลงทุนรายย่อยหลายคน ว่าทำไม SET และราคาหุ้นหลายตัวต่ำรูดลงมาได้ขนาดนี้ คงไม่น่าใช่แค่เศรษฐกิจแย่แล้ว แต่เป็นเพราะเกิดการ “ชอร์ตเซล” และซื้อขายด้วยโปรแกรม “Robot” ซึ่งจะแอบแฝงมาด้วยสิ่งที่เรียกว่า “Naked Short Sell” อย่างไม่เป็นธรรมและไม่สมเหตุสมผล
แล้ว “ชอร์ตเซล” คืออะไร?
ชอร์ตเซล (Short Sell) เป็นกลยุทธ์การลงทุนประเภทหนึ่ง ที่นักลงทุนทำการขายหลักทรัพย์ที่ตนเองไม่มีในครอบครอง โดยหวังว่าราคาหลักทรัพย์จะปรับตัวลดลงในอนาคต จากนั้นจึงทำการซื้อหลักทรัพย์มาคืนในราคาที่ต่ำกว่า เพื่อบันทึกกำไรจากส่วนต่างของราคา
กลยุทธ์ชอร์ตเซลสามารถใช้เพื่อเก็งกำไรในทิศทางขาลงของตลาดหุ้นได้ อย่างไรก็ตาม หากราคาหลักทรัพย์ปรับตัวเพิ่มขึ้นแทนที่จะลดลง นักลงทุนที่ทำการชอร์ตเซลก็อาจต้องบันทึกขาดทุน
ในบริบทที่คล้ายกัน “Naked Short Sell” เป็นรูปแบบหนึ่งของชอร์ตเซลที่นักลงทุนทำการขายหลักทรัพย์ที่ “ตนเองไม่มีในครอบครองเลย” โดยอาศัยการยืมหลักทรัพย์จากโบรกเกอร์มาขายก่อน จากนั้นจึงทำการซื้อหลักทรัพย์มาคืนในภายหลัง ซ้ำร้ายสามารถถล่มขายได้อย่าง “ไร้ขีดจำกัด”
Naked Short Sell จึงเป็นกลยุทธ์ที่อาจก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อตลาดหุ้นได้สูง เนื่องจากหากราคาหลักทรัพย์ปรับตัวเพิ่มขึ้น นักลงทุนที่ทำการ Naked Short Sell ก็อาจต้องบันทึกขาดทุนเป็นจำนวนมาก ซึ่งอาจนำไปสู่การล้มละลายของโบรกเกอร์หรือบริษัทหลักทรัพย์
ถ้าให้อธิบายอย่างเป็นกลาง ชอร์ตเซลส่งผลกระทบต่อตลาดหุ้นได้ทั้งในเชิงบวกและเชิงลบ
ในแง่บวก ชอร์ตเซลสามารถทำหน้าที่เป็นกลไกช่วยปรับสมดุลของตลาดหุ้นได้ โดยช่วยให้นักลงทุนสามารถทำการเก็งกำไรในทิศทางขาลงของตลาดและช่วยลดความเสี่ยงของตลาดหุ้น ถ้าใครจำคำได้ก่อนหน้านี้ ว่าหุ้นหลายตัวมีการ “ปั่น” ไปสูงมาก สิ่งที่เรียกว่าชอร์ตเซลอาจเป็นกลไกหยุดยั้งการปั่นเหล่านั้น
ส่วนในแง่ลบ ชอร์ตเซลอาจก่อให้เกิดความผันผวนของตลาดหุ้นได้สูง เนื่องจากนักลงทุนที่ทำการชอร์ตเซลอาจทำการขายหลักทรัพย์จำนวนมากในคราวเดียว ซึ่งอาจส่งผลให้ราคาหลักทรัพย์ปรับตัวลดลงอย่างรวดเร็ว
แล้วปัญหาอยู่ตรงไหน?
ปัญหาที่นักลงทุนหลายคนกำลังสงสัย คือสิ่งที่กำลังเกิดขึ้นกับ SET ตอนนี้ กำลังโดน Naked Short Sell ถล่มอย่างไร้ขีดจำกัดและไม่สมเหตุสมผลหรือไม่? ซึ่งทางตลท.ก็ได้ออกมาประกาศย้ำถึงสองรอบ ว่าไร้ Naked Short Sell ทุบหุ้นจริง ๆ แต่แน่นอนว่านักลงทุนไม่เชื่อ แต่เชื่อว่าตรวจสอบไม่ถึง
ได้มีการยกตัวอย่างจากช่อง “คุยผ่าหุ้น BIZ TALK” ไว้ว่า ถ้ามีกองทุนต่างประเทศส่งคำสั่งขายพร้อมให้เหตุผลว่ายืมจาก Custodian (ผู้ดูแลรับฝากทรัพย์สิน) แล้วขายอย่างไร้ขีดจำกัด คำถามคือสามารถตรวจสอบได้ไหม? โดยขอให้ทางกองทุนชี้แจงว่ายืมหุ้นจริงหรือไม่จริง
การจะตรวจสอบต้องไปร้องจาก ก.ล.ต. ว่าจากประเทศไหน ซึ่งโดยส่วนมากก็น่าจะสหรัฐฯ หลังจากนั้นต้องไปเรียกร้องที่ ประเทศนั้น ๆ แล้วเราจะสามารถไปเรียกร้องให้เขาตรวจสอบได้หรือไม่? คำตอบคือเป็นไปได้ยาก ยิ่งนักลงทุนรายย่อยจะไปเรียกร้องแทบเป็นไปไม่ได้
ดังนั้น ทำไมถึงไม่ห้ามไปเลย? ยังคำเป็นคำถามที่ค้างคาใจของรายย่อยหลายคน…
